Rozporządzenie REACH – co to jest?

REACH to unijne rozporządzenie regulujące stosowanie substancji chemicznych w produktach sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej – od farb i kosmetyków, po komponenty elektroniczne czy opakowania. Jego głównym celem jest ochrona zdrowia ludzi i środowiska, a także zapewnienie transparentności w łańcuchu dostaw.

Dla firm oznacza to konkretne obowiązki prawne, zwłaszcza w przypadku importu i sprzedaży produktów zawierających chemikalia. Wyjaśniamy, czym jest REACH, jakie przepisy obowiązują w praktyce i kiedy konieczne jest przygotowanie deklaracji zgodności.

Kto podlega przepisom REACH? – obowiązki w łańcuchu dostaw

Rozporządzenie REACH ma zastosowanie do szerokiego grona podmiotów działających na rynku Unii Europejskiej. Obowiązki wynikające z przepisów zależą od roli, jaką dana firma pełni w łańcuchu dostaw. Kluczowe grupy objęte regulacjami to:

• Producenci – przedsiębiorstwa wytwarzające substancje chemiczne na terenie UE. Mają obowiązek rejestracji substancji w ECHA i zapewnienia bezpieczeństwa ich stosowania.
• Importerzy – firmy sprowadzające substancje chemiczne, ich mieszaniny lub wyroby spoza UE. Nawet jeśli nie są ich producentami, to w świetle prawa ponoszą odpowiedzialność za zgodność z REACH.
• Dalsi użytkownicy – przedsiębiorstwa wykorzystujące substancje w ramach swojej działalności (np. producenci farb, tworzyw, kosmetyków), ale nie wprowadzające ich bezpośrednio na rynek. Muszą stosować się do zasad bezpiecznego użycia i przekazywać informacje w górę i w dół łańcucha dostaw.
• Dystrybutorzy i detaliści – zobowiązani są do przekazywania klientom informacji o bezpiecznym użytkowaniu oraz, w określonych przypadkach, do zgłaszania obecności substancji SVHC.
• Sprzedawcy internetowi i właściciele sklepów online – firmy sprzedające produkty zawierające chemikalia na rynku UE, niezależnie od tego, czy są producentami, czy tylko pośrednikami. W wielu przypadkach traktowani są jako importerzy i podlegają obowiązkom informacyjnym i dokumentacyjnym wynikającym z REACH.

Znajomość swojej roli w łańcuchu dostaw jest kluczowa, aby właściwie ocenić zakres obowiązków i uniknąć ryzyka naruszenia przepisów.

Co to jest REACH? – podstawy i cel rozporządzenia REACH w UE

Rozporządzenie REACH (Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals), obowiązujące od 1 czerwca 2007 roku, stanowi jeden z najważniejszych aktów prawnych Unii Europejskiej dotyczących chemikaliów. Jego podstawowym założeniem jest przeniesienie odpowiedzialności za bezpieczeństwo stosowania substancji chemicznych na producentów, importerów i dalszych użytkowników.

REACH eu ma cztery główne cele:

• zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzi i środowiska,
• poprawę wiedzy o własnościach substancji chemicznych,
• promowanie alternatyw dla niebezpiecznych substancji,
• poprawę konkurencyjności i innowacyjności europejskiego przemysłu chemicznego.

REACH obejmuje nie tylko chemikalia przemysłowe, ale też produkty takie jak odzież, meble, zabawki czy elektronika – wszędzie tam, gdzie mogą występować np. plastyfikatory, barwniki czy środki ognioodporne.

Przykład: 

Producent farb stosujący ksylen, substancję potencjalnie szkodliwą, musi udowodnić jej bezpieczeństwo oraz poinformować klienta o ewentualnych zagrożeniach. Jeśli substancja znajduje się na liście SVHC* jej obecność musi zostać ujawniona.

*SVHC to skrót od angielskiego „Substances of Very High Concern”, czyli substancje wzbudzające szczególne obawy. Są to substancje chemiczne, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi lub środowiska.

Do substancji SVHC zaliczane są m.in.:

• substancje rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość (CMR – kategorie 1A lub 1B),
• substancje trwałe, wykazujące zdolność do bioakumulacji i toksyczne (PBT),
• substancje bardzo trwałe i silnie kumulujące się w organizmach (vPvB),
• inne substancje budzące równoważne obawy, np. substancje zaburzające gospodarkę hormonalną (endocrine disruptors

Najważniejsze przepisy i dyrektywy REACH – jak działają regulacje w praktyce?

Rozporządzenie REACH opiera się na czterech filarach: rejestracji, ocenie, autoryzacji i ograniczeniach. Każdy z tych elementów nakłada konkretne obowiązki na podmioty wprowadzające substancje chemiczne na rynek UE.

1. Rejestracja – producenci i importerzy substancji chemicznych w ilości powyżej 1 tony rocznie są zobowiązani do ich rejestracji w Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA). Rejestracja obejmuje przekazanie szczegółowych informacji dotyczących składu, zastosowania, bezpieczeństwa i potencjalnych zagrożeń.
2. Ocena – ECHA oraz kraje członkowskie dokonują oceny złożonych dokumentów, weryfikując ich kompletność i jakość. W przypadku niejasności mogą żadać dodatkowych badań lub informacji.
3. Autoryzacja – dotyczy substancji z listy SVHC. Firmy chcące nadal ich używać muszą uzyskać specjalne pozwolenie, wykazując brak bezpiecznych alternatyw oraz bezpieczeństwo stosowania.
4. Ograniczenia – ECHA może wprowadzić zakaz stosowania lub ograniczenia dotyczące konkretnych substancji, jeśli stwarzają one poważne zagrożenie.

Przykład:

Firma importująca norksylen w ilości przekraczającej 1 tonę rocznie musi zarejestrować substancję, przekazać dane do ECHA, zweryfikować, czy znajduje się na liście SVHC, a w razie potrzeby ubiegać się o autoryzację lub dostarczyć klientom odpowiednie informacje o środkach ostrożności.

Deklaracja REACH – jak ją przygotować i kiedy jest wymagana?

Deklaracja REACH to dokument potwierdzający zgodność produktu z wymogami rozporządzenia. Powinna zawierać informacje o składzie chemicznym, obecności substancji SVHC, zastosowaniach oraz środkach ostrożności.

Kiedy deklaracja jest wymagana?

Deklaracja REACH jest konieczna, gdy:

• produkt zawiera substancje chemiczne w ilościach powyżej 1 tony rocznie,
• zawartość substancji SVHC przekracza 0,1% masy wyrobu,
• zachodzi obowiązek informacyjny z art. 33 rozporządzenia.

Jak przygotować deklarację?

Proces przygotowania deklaracji REACH obejmuje:

1. Identyfikację substancji i ich ilości w produkcie.
2. Weryfikację statusu substancji w bazie ECHA (czy są zarejestrowane, objęte autoryzacją lub ograniczeniami).
3. Zebranie dokumentacji: karty charakterystyki (SDS), scenariusze narażenia, analizy ryzyka.
4. Opracowanie dokumentu, zawierającego dane identyfikacyjne produktu, ilości, zastosowanie, informację o SVHC i zalecenia BHP.
5. Przekazanie deklaracji klientom lub partnerom handlowym.

REACH to nie tylko zbór przepisów, ale kompleksowy system zarządzania bezpieczeństwem chemicznym w UE. Firmy, które rozumieją zasady jego działania i potrafią skutecznie przygotować dokumentację, nie tylko spełniają wymagania prawne, ale również budują przewagę konkurencyjną. Regularne monitorowanie zmian w przepisach, analiza składów i współpraca z dostawcami to podstawa skutecznej zgodności z REACH i bezpiecznego wprowadzania produktów na rynek europejski.

Pomocne linki:

• Baza substancji zarejestrowanych (REACH) – ECHA https://echa.europa.eu/information-on-chemicals
• Lista substancji SVHC (Candidate List) – ECHA https://echa.europa.eu/candidate-list-table
• Baza SCIP – informacje o produktach zawierających SVHC https://echa.europa.eu/scip-database

Wsparcie logistyczne i formalne? Skorzystaj z doświadczenia partnera

Zarządzanie obowiązkami REACH może być wyzwaniem, zwłaszcza przy transporcie międzynarodowym i imporcie towarów spoza UE. Dlatego warto współpracować z doświadczonym brokerem logistycznym, takim jak GlobKurier.pl, który nie tylko zapewni sprawną obsługę przesyłek cross-border, ale także pomoże w uporządkowaniu dokumentacji transportowej i informacyjnej.odpowiedzą, czy Twoja przesyłka wymaga fumigacji i jak ją przygotować zgodnie z przepisami. Dzięki temu unikniesz kosztownych opóźnień i zabezpieczysz cały łańcuch dostaw.

Rozporządzenie REACH – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

• Co to jest rozporządzenie REACH?
  To unijne przepisy regulujące stosowanie i obrót substancjami chemicznymi w produktach sprzedawanych na terenie UE. Celem jest ochrona zdrowia ludzi i środowiska.
• Kogo dotyczą przepisy REACH?
  Producenci, importerzy, dalsi użytkownicy, dystrybutorzy, detaliści oraz sprzedawcy internetowi – każdy, kto wprowadza na rynek UE produkty zawierające substancje chemiczne.
• Czym są substancje SVHC?
  To substancje wzbudzające szczególne obawy (np. rakotwórcze, mutagenne, zaburzające gospodarkę hormonalną). Jeśli są obecne w produkcie, musisz je ujawnić i przygotować odpowiednią dokumentację.
• Kiedy muszę przygotować deklarację REACH?
  Gdy produkt zawiera substancje chemiczne powyżej 1 tony rocznie lub gdy zawartość substancji SVHC przekracza 0,1% masy wyrobu.
• Jakie obowiązki nakłada REACH na importerów spoza UE?
  Importerzy ponoszą odpowiedzialność za zgodność produktów z REACH – muszą zarejestrować substancje, przygotować dokumentację i poinformować klientów o ewentualnych zagrożeniach.