02paź 2023

Procedura tranzytu — na czym polega?

Tranzyt w kontekście Transportu, Spedycji i Logistyki (TSL) odnosi się do przewozu towarów przez terytoria innych państw, mając na uwadze ułatwienie wymiany handlowej. Głównym celem tego mechanizmu jest usprawnienie logistyki transportowej poprzez ograniczenie biurokracji celnej i administracyjnej związanej z transportem. Procedura tranzytu zakłada przemieszczanie towarów pod nadzorem, wyłączając konieczność ponoszenia dodatkowych opłat (należności celnych, podatku akcyzowego, podatku VAT i innych).

Spis treści

Co to jest tranzyt?

Pojęcie tranzytu jest stosunkowo stare i sięga czasów handlu morskiego, karawan Jedwabnej Drogi oraz innych historycznych szlaków handlowych. Pierwsze zorganizowane systemy tranzytowe i procedury zaczęły się kształtować w miarę rozwoju międzynarodowego handlu. Po II Wojnie Światowej, aby uprościć skomplikowane procedury na granicach i umożliwić swobodniejszy przepływ, wprowadzono procedurę tranzytu. Istotnie przełożyło się to na rozwój handlu i rynku usługowego w Europie.

Procedury Tranzytu

Procedury tranzytu przyczyniając się do efektywnego funkcjonowania łańcuchów dostaw oraz ułatwiając wymianę handlową między państwami. Kluczowym elementem tych procedur jest staranne przygotowanie dokumentacji celnej, której celem jest zgłoszenie i uwzględnienie wszystkich niezbędnych informacji dotyczących towarów. W przypadku tranzytu międzynarodowego takie dokumenty jak karnety TIR czy procedury T1 i T2 pełnią istotną funkcję. Ponadto, procedury tranzytu uwzględniają określenie tras, na których może odbywać się transport, oraz wymagania dotyczące przejść granicznych. Warto zauważyć, że zasady tranzytu różnią się w zależności od rodzaju towarów i krajów uczestniczących, co wymaga od przedsiębiorców i przewoźników szczególnej uwagi i znajomości przepisów.

Zasady Tranzytu

W przypadku naruszenia zasad tranzytu możliwe są sankcje finansowe. Zanim towar wejdzie na trasę tranzytu, musi zostać zgłoszony organom celnym kraju początkowego i tranzytowego. W tym procesie określane są wszystkie niezbędne informacje dotyczące przewożonego ładunku. Po zakończeniu trasy tranzytu przewoźnik lub przedsiębiorca jest zobowiązany do zgłoszenia zakończenia procedury organom celnym. W tym momencie dostarczana jest pełna dokumentacja końcowa, potwierdzająca dostarczenie towaru na miejsce docelowe.

Tranzyt pośredni i bezpośredni

Jakie są rodzaje tranzytu towarów? Tranzyt towarów może być bezpośredni, gdzie towar jest przewożony bezpośrednio z punktu A do punktu B, lub pośredni, gdzie ładunki są składowane w kraju tranzytowym przez pewien okres, np. ze względu na zmianę środka transportu. Tranzyt pośredni może być stosowany w różnych kontekstach, na przykład w przypadku zmiany środków transportu, np. z morskiego na lądowy. Istnieje również koncepcja tranzytu bezpośredniego, gdzie towary są przemieszczane bezpośrednio z punktu początkowego do punktu docelowego, bez przechowywania czy zmiany środków transportu pośredniczących. Wybór między tranzytem bezpośrednim a tranzytem pośrednim zależy od rodzaju towarów, odległości, czasu dostawy, kosztów i preferencji logistycznych przedsiębiorstwa.

Tranzyt wewnętrzny vs tranzyt zewnętrzny

Najczęściej omawianym rodzajem jest transport zewnętrzny i wewnętrzny. Tranzyt zewnętrzny (procedura T1) dotyczy transportu nieunijnych towarów i wymaga skomplikowanych formalności celnych. W procesie tranzytu zewnętrznego każdy kraj tranzytowy może mieć indywidualne wymagania oraz stawki celne, co sprawia, że konieczne jest przestrzeganie specyficznych regulacji każdego państwa. T1 stanowi zatem kompleksową procedurę wymagającą starannej dokumentacji i formalności celnych, które muszą zostać uregulowane przed przemieszczeniem się towarów przez granice. Kierowcy i przewoźnicy muszą przestrzegać określonej trasy tranzytu, zazwyczaj zdefiniowanej w dokumentach celnych. Odbieganie od określonej trasy może prowadzić do sankcji i problemów w procesie. Tranzyt wewnętrzny (procedura T2) odnosi się do przemieszczania towarów unijnych na obszarze celnym UE lub do kraju objętego umową, gdzie transport opiera się na jednym dokumencie celnym. W praktyce oznacza to, że towary mogą swobodnie przemieszczać się między krajami UE, co sprzyja efektywności handlu, skraca czasy dostaw i eliminuje zbędne biurokratyczne obciążenia.

Cechy	Tranzyt Zewnętrzny	Tranzyt Wewnętrzny
Obszar Transportu	Przemieszczanie towarów między krajami nieobjętymi umowami handlowymi	Przemieszczanie towarów w obrębie Unii Europejskiej lub do krajów objętych umowami handlowymi
Podmioty Uczestniczące	Towary nieunijne, nieobjęte wspólnymi umowami handlowymi	Towary unijne, objęte wspólnymi umowami handlowymi
Formalności Celne	Skomplikowane formalności celne, obejmujące zgłaszanie towarów, stawki celne i opłaty w każdym kraju tranzytowym	Znacznie uproszczone formalności celne, związane z przemieszczaniem towarów w ramach jednolitego rynku UE
Dokumentacja	Używanie procedur T1, skomplikowana dokumentacja celna dla każdego kraju tranzytowego	Używanie procedur T2, jedna dokumentacja celna obejmująca przemieszczanie towarów na obszarze UE
Trasy Tranzytu	Określone i różniące się w zależności od każdego kraju tranzytowego	Wyznaczone w ramach jednolitego rynku UE, bez konieczności przekraczania granic celnych wewnętrznych
Opłaty Celne	Opłaty celne uzależnione od polityki handlowej każdego kraju tranzytowego	Opłaty celne oparte na jednolitych stawkach w ramach UE, z ograniczonymi różnicami między krajami
Kontrola Celnoskarbowa	Większa liczba kontroli celnoskarbowych w każdym kraju tranzytowym	Mniejsza liczba kontroli celnoskarbowych, dzięki jednolitemu rynkowi UE
Czas Przejścia Granic	Często dłuższe, ze względu na bardziej skomplikowane procedury celne	Zwykle krótsze, dzięki jednolitemu rynkowi UE i uproszczonym formalnościom

Procedura TIR

Procedura TIR (Transport Internationaux Routiers) dotyczy wyłącznie transportu drogowego, gdy towary są przemieszczane między co najmniej dwoma obszarami celnymi poza Unią Europejską. Wykorzystuje międzynarodowy system gwarancyjny oparty na sieci krajowych stowarzyszeń poręczających. Procedura zakłada możliwość zmiany środka transportu; jednak ładunek musi dotrzeć do miejsca przeznaczenia transportem drogowym. Podstawowym prawodawstwem procedury TIR jest Konwencja celna dotycząca międzynarodowego przewozu towarów na podstawie karnetów TIR (Konwencja TIR z 1975 r.) sporządzona w Genewie dnia 14 listopada 1975 r. Co ważne, w lutym 2020 r. kraje przyjęły przepisy stanowiące podstawę prawną dla funkcjonowania bez dokumentów papierowych Konwencji Narodów Zjednoczonych TIR (tzw. eTIR) – jedynego globalnego systemu tranzytu celnego, ułatwiającego handel oraz płynny i bezpieczny przepływ towarów przez granice.

ATA – Odprawa czasowa

Karnet ATA jest karnetem do odprawy czasowej towarów i eliminuje skomplikowaną procedurę celną. Jest to dokument celny używany do czasowego wywozu, tranzytu oraz odprawy czasowej towarów do określonych celów. Towary mogą być używane do wystaw, ekspozycji, targów i próbek handlowych. Organy celne akceptują karnety ATA zgodnie z zakresem zastosowania, który ratyfikowały. Towary nie mogą przechodzić żadnych zmian, gdy znajdują się w kraju czasowego przywozu. Karnety ATA nie obejmują artykułów łatwo psujących się lub konsumpcyjnych, towarów przeznaczonych do przetworzenia lub naprawy ani niektórych środków transportu. Karnet ATA to międzynarodowy dokument celny, który pozwala na bezcłowy i wolny od podatku czasowy import towarów na okres do jednego roku.

Konwencja CMR

W procedurach tranzytowych bardzo pomocna jest także konwencja CMR. Konwencja CMR jest umową międzynarodową dotyczącą przewozu drogowego towarów. Konwencja w swoim założeniu ujednolica dokumentację przewozową. Dotyczy komercyjnego przewozu towarów w stosunkach międzynarodowych. Zasady obowiązują pod warunkiem, że co najmniej jeden kraj (kraj wysyłki lub przeznaczenia) przystąpił do Konwencji CMR. Należy zaznaczyć, że dotyczy to wyłącznie przewozów wykonywanych na podstawie umowy przewozu samochodami, pojazdami przegubowymi, naczepami i przyczepami. Konwencja została podpisana w 1956 roku w Genewie, w naszym kraju ratyfikowana w 1962 roku. Konwencja obowiązuje z mocy prawa, dotyczy przewozów komercyjnych, co ważne, przewoźnik nie może zmienić jej postanowień umową. Ma ona zastosowanie do całego przewozu towarów. Tak więc każdy przewoźnik, który bierze udział w międzynarodowym transporcie towarów pojazdami drogowymi, będzie podlegać konwencji. Ustalenia obejmują towary wjeżdżające do Polski, jak i wyjeżdżające z kraju.

Niezawodne zarządzanie tranzytem z GlobKurier.pl

Potrzebujesz wsparcia w zakresie usług transportowych? W ofercie międzynarodowej platformy transportowej GlobKurier.pl znajdziesz usługi zapewniające kompleksowe wsparcie procesów spedycyjnych w Twojej firmie. GlobKurier Forwarding, nasza dedykowana usługa, umożliwia transport ładunków dedykowanych i specjalistycznych do niemal wszystkich krajów na świecie. W ramach tej usługi współpracujemy z renomowanymi przewoźnikami, takimi jak Rohlig SUUS Logistics, Hellmann Worldwide Logistics czy DHL Fracht. Realizujemy frachty drogowe zarówno w Europie, jak i Azji, oferując indywidualne rozwiązania transportowe dostosowane do Twoich potrzeb i parametrów towaru. Sprawdź nasze usługi transportowe i spedycyjne.

Globkurier.pl

Lubimy dzielić się wiedzą, a mamy jej dość sporo, ponieważ zapewniamy kompleksową obsługę rynku KEP i TSL. Realizujemy wysyłki do 192 krajów na świecie. Współpracujemy z ponad 50 firmami kurierskimi i transportowymi. Dysponujemy własną siecią ponad 1000 punktów paczkowych Click&Collect w Polsce GlobBox.net.

Wykorzystaj kod rabatowy i zaoszczędź na przesyłce

Wpisując ten kod rabatowy otrzymasz 7% zniżki na przesyłki krajowe i międzynarodowe. Kod przeznaczony dla indywidualnych użytkowników naszej platformy. Dziel się wiedzą, rozwijaj i wysyłaj taniej z GlobKurier.pl