Odprawa fiskalna – co to jest i kiedy obowiązuje?

Handel międzynarodowy to prawdziwy labirynt przepisów. Import towarów spoza Unii Europejskiej potrafi przysporzyć niemałych trudności, ale na szczęście istnieją rozwiązania, które znacząco ułatwiają ten proces. Jednym z nich jest odprawa fiskalna. Procedura, która zyskuje na popularności wśród polskich przedsiębiorców, zwłaszcza tych sprowadzających towary przez porty w Niemczech, Holandii czy Belgii.

Zastanawiasz się, jak uniknąć zamrożenia środków finansowych na poczet podatku VAT i przyspieszyć dostawę towarów? Czytaj dalej! Dowiesz się, na czym dokładnie polega ta procedura, jak krok po kroku ją przeprowadzić oraz jakie są jej specyficzne zasady w różnych krajach Unii Europejskiej. Dawka praktycznej wiedzy, która może usprawnić Twój import.

Co to jest odprawa fiskalna?

Zacznijmy od definicji. Odprawa fiskalna, znana również jako odprawa celna w procedurze 42 (od numeru kodu celnego), to szczególna forma importu towarów na teren Unii Europejskiej. Tu obowiązek zapłaty podatku VAT zostaje przesunięty na kraj przeznaczenia towaru. Innymi słowy, przedsiębiorca importujący towar spoza UE może wprowadzić go na teren Wspólnoty, ale podatek VAT rozliczy dopiero w kraju docelowym (np. w Polsce), bez konieczności fizycznej zapłaty VAT w momencie odprawy.

Przykład:

Polski importer zamawia elektronikę z Chin. Towar przypływa do portu w Rotterdamie (Holandia), gdzie przechodzi odprawę celną w tzw. procedurze 42, czyli odprawę fiskalną. Choć towar fizycznie wjeżdża na teren Unii Europejskiej w Holandii, nie jest tam naliczany ani pobierany podatek VAT. Zamiast tego importer deklaruje, że towar zostanie przewieziony do Polski i to tam zostanie rozliczony VAT. Warunkiem skorzystania z tej procedury jest spełnienie formalnych wymogów, w tym m.in. posiadanie aktywnego numeru VAT UE i odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej przemieszczenie towaru do kraju przeznaczenia.

Korzyści?

Dzięki temu mechanizmowi polski przedsiębiorca nie musi „zamrażać” gotówki na zapłatę VAT już w Holandii. Może wykazać podatek należny i naliczony dopiero w deklaracji VAT w Polsce (np. w JPK_V7), co poprawia jego płynność finansową.

Główne zalety odprawy fiskalnej:

• brak obowiązku natychmiastowej zapłaty podatku VAT
• poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa
• uproszczenie procedur przy przewozie wewnątrz UE
• często szybsza i bardziej przewidywalna odprawa w dużych portach UE

Co istotne, aby skorzystać z odprawy fiskalnej, importer zazwyczaj korzysta z usług przedstawiciela fiskalnego w kraju, w którym dokonuje się odprawy celnej. To oznacza, że jeśli polski importer chce przeprowadzić odprawę fiskalną np. w Holandii (czyli nie w swoim kraju), musi skorzystać z usług tzw. przedstawiciela fiskalnego – czyli lokalnej firmy, która działa w jego imieniu przed tamtejszym urzędem celnym i skarbowym.

​​Jest to wymóg wynikający z przepisów, ponieważ zagraniczny importer (np. z Polski) nie może samodzielnie składać takich deklaracji w imieniu własnym bez obecności w danym kraju. Przedstawiciel fiskalny „reprezentuje” go więc formalnie i umożliwia legalne skorzystanie z procedury 42.

Odprawa celna fiskalna krok po kroku

Krok 1: Organizacja transportu i wybór portu

Na samym początku musisz zorganizować transport swoich towarów. Wybór odpowiedniego portu w jednym z krajów Unii Europejskiej jest kluczowy. Najczęściej importerzy stawiają na:

• Niemcy (Hamburg, Bremerhaven)
• Holandia (Rotterdam)
• Belgia (Antwerpia)

Dlaczego akurat te? Ponieważ porty te obsługują ogromne ilości towarów i mają świetną infrastrukturę, co sprawia, że odprawy celne przebiegają tam sprawnie i efektywnie.

Krok 2: Wyznaczenie przedstawiciela fiskalnego

Zgodnie z przepisami unijnymi, jeśli Twoja firma jest spoza kraju, w którym dokonujesz odprawy fiskalnej (np. jesteś polską firmą, a odprawiasz towar w Niemczech), musisz skorzystać z usług lokalnego przedstawiciela fiskalnego.

Taka firma, zazwyczaj agencja celna, działa w Twoim imieniu. Jest ona odpowiedzialna za załatwienie wszystkich formalności celnych i fiskalnych, a Ty możesz spać spokojnie, wiedząc, że wszystko jest w dobrych rękach.

Krok 3: Zgłoszenie celne i odprawa

Gdy tylko Twój towar dotrze do wybranego portu, przedstawiciel fiskalny dokona zgłoszenia celnego. W tym momencie uiszczone zostaje cło importowe (które naliczane jest na podstawie taryfy celnej TARIC). A co z VAT-em? To jest właśnie magiczny moment odprawy fiskalnej! VAT nie jest płacony w tym momencie!

W Niemczech stosuje się do tego tak zwaną procedurę 42. W Holandii i Belgii istnieją analogiczne rozwiązania, przewidziane w ich krajowych przepisach VAT, które implementują dyrektywę 2006/112/WE. Dzięki temu mechanizmowi VAT jest „przenoszony” do rozliczenia w Polsce.

Krok 4: Transport towaru do kraju przeznaczenia

Po pomyślnej odprawie celnej Twój towar może kontynuować podróż. Będzie się on przemieszczał w obrębie Unii Europejskiej na podstawie dokumentacji wewnątrzwspólnotowej dostawy (WDT). Niezależnie od tego, czy wybierzesz transport drogowy (np. ciężarówkami do Polski), kolejowy, morski czy lotniczy, towar dotrze do Ciebie.

Krok 5: Rozliczenie podatku VAT w kraju docelowym

I wreszcie ostatni, ale najważniejszy krok! Po dostarczeniu towaru do Polski Twoja firma jest zobowiązana wykazać tę transakcję jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) w swojej deklaracji VAT.

W praktyce oznacza to, że VAT zostaje naliczony i jednocześnie odliczony. Jeśli masz pełne prawo do odliczenia VAT-u, nie musisz fizycznie płacić tego podatku! To ogromna korzyść, która wpływa na Twoją płynność finansową.

Obowiązki dokumentacyjne

Aby wszystko było zgodne z przepisami i żebyś mógł spać spokojnie, pamiętaj o przechowywaniu pełnej dokumentacji. Powinna ona obejmować:

• Zgłoszenie celne SAD lub dokument MRN
• Dokument przewozowy (np. CMR)
• Fakturę importową
• Dokumentację potwierdzającą przewóz towaru do Polski

Te dokumenty są Twoim dowodem na prawidłowe rozliczenie podatku VAT, szczególnie w przypadku ewentualnej kontroli skarbowej w Polsce.

Odprawa celna fiskalna w Niemczech, Holandii i Belgii

Wiemy już, jak działa odprawa fiskalna. Ale gdzie najlepiej ją przeprowadzić? Niemcy, Holandia i Belgia to trzej europejscy giganci, którzy oferują tę możliwość. Każdy z nich ma swoje unikalne cechy, które mogą lepiej pasować do Twoich potrzeb. Przyjrzyjmy się im bliżej!

Niemcy. Liderzy popularności

Odprawa fiskalna w Hamburgu to popularny temat wśród polskich  importerów. To też najczęstszy wybór, i to z dobrych powodów.

• Procedura 42 (Mehrwertsteuerverfahren 42). To właśnie ona pozwala na zwolnienie z VAT-u przy imporcie. Działa to na mocy paragrafu 5 niemieckiej ustawy o podatku obrotowym.
• Niemiecki przedstawiciel fiskalny. Jeśli nie masz zarejestrowanego VAT-u w Niemczech (a większość polskich firm nie ma), musisz skorzystać z usług lokalnego przedstawiciela fiskalnego. To on załatwia wszystkie formalności.
• Elektroniczne zgłoszenia. Cały proces zgłoszeń celnych odbywa się sprawnie, w pełni elektronicznie, w systemie ATLAS.
• Ogromne porty. Niemcy, z takimi portami jak Hamburg czy Bremerhaven, to prawdziwe centra logistyczne. Obsługują olbrzymie ilości kontenerów, zwłaszcza z Azji i Ameryki, co gwarantuje sprawną obsługę.

Holandia. Europejskie „wrota handlu”

Rotterdam to prawdziwy gigant,  największy port w Europie i jeden z największych na świecie! Holandia również oferuje możliwość odprawy fiskalnej, ale ma nieco inną specyfikę:

• Zwolnienie VAT przy imporcie (Article 23 VAT Act). Holenderskie prawo również przewiduje mechanizm zwolnienia z VAT-u przy imporcie, choć pod inną nazwą niż w Niemczech.
• Elastyczność z przedstawicielem. Możesz skorzystać z holenderskiego przedstawiciela fiskalnego, ale co ciekawe, możliwość rejestracji dla celów VAT w Holandii daje dodatkowe korzyści, na przykład uproszczone deklaracje VAT. To fajna opcja dla firm, które planują dłuższą współpracę.
• Idealna dla stałych dostaw. Holandia jest szczególnie atrakcyjna dla firm, które realizują regularne i duże dostawy towarów z Azji.

Belgia. Solidna alternatywa?

Belgia, a zwłaszcza port w Antwerpii, jest mniej popularna niż Niemcy czy Holandia, ale to wciąż bardzo dobra i stabilna opcja dla odprawy fiskalnej:

• Przepisy art. 42 belgijskiej ustawy VAT. Podobnie jak w innych krajach, Belgia ma swoje własne przepisy, które umożliwiają zwolnienie z VAT-u przy imporcie.
• Konieczny przedstawiciel fiskalny. Tu również potrzebujesz przedstawiciela fiskalnego, jeśli nie jesteś firmą zarejestrowaną w Belgii.
• Sprawna administracja. Belgia słynie ze sprawnej i stabilnej administracji celnej, co przekłada się na przewidywalność procesów.
• Dla niszowych rynków.  Belgijskie rozwiązania są często wybierane przez firmy, które obsługują bardziej specjalistyczne rynki lub szukają alternatywy dla bardziej obciążonych portów w Niemczech i Holandii.

Kiedy odprawa fiskalna się opłaca?

Procedura fiskalna jest szczególnie korzystna dla przedsiębiorców:

• Importujących towary o dużej wartości, gdzie wysokość VAT znacząco wpływa na płynność finansową. Jeśli sprowadzasz drogie produkty, czy to maszyny, elektronikę, czy luksusowe towary, wiesz, że VAT do zapłacenia przy imporcie może być ogromny. Wyobraź sobie, że musisz wyłożyć dziesiątki, a nawet setki tysięcy złotych VAT-u „z góry”, zanim jeszcze towar trafi na półki i zacznie zarabiać.
• Często sprowadzających towary spoza UE i dokonujących dalszej dystrybucji w Polsce lub UE. Zamiast płacić VAT w porcie, a potem czekać na jego zwrot w Polsce, odprawa fiskalna upraszcza proces. Jedna transakcja, jedno rozliczenie VAT w Polsce.
• posiadających doświadczonego partnera logistycznego (agencję celną, brokera kurierskiego), który zapewnia pełną obsługę formalną.

Odprawa fiskalna – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

• Czym dokładnie jest odprawa fiskalna?
  To specjalna forma importu towarów do UE (tzw. procedura 42), w której podatek VAT jest rozliczany dopiero w kraju docelowym, np. w Polsce, zamiast w kraju wprowadzenia towaru, np. w Holandii czy Niemczech.
• Kiedy warto skorzystać z odprawy fiskalnej?
  Procedura ta jest szczególnie opłacalna przy imporcie towarów o dużej wartości, regularnych dostawach z krajów spoza UE oraz wtedy, gdy zależy Ci na poprawie płynności finansowej i uproszczeniu rozliczeń.
• Czy muszę korzystać z przedstawiciela fiskalnego?
  Tak, jeśli przeprowadzasz odprawę fiskalną w kraju UE, w którym Twoja firma nie jest zarejestrowana na potrzeby VAT. Przedstawiciel fiskalny załatwia formalności w Twoim imieniu.
• W których krajach UE najczęściej stosuje się odprawę fiskalną?
  Najpopularniejsze kierunki to Niemcy (port Hamburg, Bremerhaven), Holandia (port Rotterdam) i Belgia (port Antwerpia). Kraje te oferują sprawne procedury i korzystne rozwiązania dla importerów.
• Jakie dokumenty muszę posiadać przy odprawie fiskalnej?
  Niezbędne są m.in.: zgłoszenie celne SAD lub MRN, dokument przewozowy (np. CMR), faktura importowa oraz dokumenty potwierdzające przemieszczenie towaru do kraju docelowego.