Co to jest COTIF i jak działa? – Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami

Międzynarodowy transport kolejowy to nie tylko wagony, tory i rozkłady jazdy – to także przepisy, które sprawiają, że pociągi mogą swobodnie przekraczać granice państw. Jednym z kluczowych dokumentów, który umożliwia taką współpracę, jest Konwencja COTIF. Choć jej nazwa może brzmieć technicznie, to właśnie dzięki niej możliwe są sprawne i bezpieczne przewozy towarów oraz pasażerów w skali międzynarodowej.

COTIF to coś więcej niż zbiór przepisów, to fundament, na którym opiera się cały system kolejowych przewozów transgranicznych. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak działa logistyka kolejowa między państwami, dlaczego ujednolicone regulacje są tak ważne i jak wpływają na codzienną pracę firm logistycznych – ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.

Konwencja COTIF — charakterystyka

COTIF (Convention concerning International Carriage by Rail) to międzynarodowa konwencja regulująca transport kolejowy między państwami członkowskimi. Została podpisana w 1980 roku w Bernie, a następnie zmodyfikowana protokołem wileńskim z 1999 roku, który wszedł w życie w 2006 roku.

Historia COTIF

Początki ujednoliconych przepisów dotyczących międzynarodowego transportu kolejowego sięgają 1890 roku, kiedy to podpisano Konwencję Berneńską. Współczesna forma COTIF powstała w 1980 roku, ale najważniejsza reforma miała miejsce w 1999 roku poprzez protokół wileński, który dostosował konwencję do nowych realiów rynkowych i technologicznych. Zmiany te weszły w życie w 2006 roku, znacząco rozszerzając zakres konwencji.

Czy wiesz, że…
Polska była jednym z pierwszych sygnatariuszy konwencji COTIF i aktywnie uczestniczy w pracach OTIF.

Struktura i załączniki COTIF

COTIF to nie jeden dokument, ale cały system przepisów. Składa się z głównej konwencji oraz siedmiu załączników, z których każdy dotyczy innego obszaru transportu kolejowego. Dzięki temu zasady są jasne i spójne – niezależnie od kraju, przez który przejeżdża pociąg.

Poszczególne załączniki:

• Załącznik A (CIV) – przewóz osób w ruchu międzynarodowym
• Załącznik B (CIM) – przewóz towarów między państwami
• Załącznik C (RID) – transport towarów niebezpiecznych, np. chemikaliów
• Załącznik D (CUV) – zasady dotyczące używania wagonów
• Załącznik E (CUI) – korzystanie z infrastruktury kolejowej (np. torów, dworców)
• Załącznik F (APTU) – zatwierdzanie wspólnych norm technicznych
• Załącznik G (ATMF) – dopuszczanie taboru (czyli pociągów, wagonów) do jazdy

Dzięki takiej strukturze konwencja COTIF obejmuje wszystkie najważniejsze elementy międzynarodowego transportu kolejowego 

Ważne! COTIF uwzględnia nie tylko aspekty prawne, ale też techniczne – dzięki temu pociągi mogą spełniać wspólne standardy i poruszać się po różnych sieciach kolejowych bez konieczności wymiany taboru.

Różnica między COTIF a OTIF

COTIF to sama konwencja (dokument prawny), podczas gdy OTIF (Organisation intergouvernementale pour les Transports Internationaux Ferroviaires to międzyrządowa organizacja odpowiedzialna za nadzorowanie i zarządzanie tą konwencją. OTIF, z siedzibą w Bernie, została utworzona na mocy konwencji COTIF i pełni funkcję administracyjną, koordynując współpracę między państwami członkowskimi. Obecnie OTIF zrzesza ponad 50 państw z Europy, Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu.

Znaczenie COTIF dla branży logistycznej

Dla firm logistycznych COTIF ma kluczowe znaczenie, ponieważ:

• Zapewnia jednolite warunki przewozu na terenie wielu państw
• Gwarantuje przejrzystość i przewidywalność procedur
• Upraszcza dokumentację transportową
• Ułatwia dochodzenie roszczeń w przypadku uszkodzenia lub utraty przesyłki
• Zwiększa bezpieczeństwo przewozów, szczególnie towarów niebezpiecznych

COTIF a prawodawstwo Unii Europejskiej

Na terenie Unii Europejskiej przepisy COTIF współistnieją z unijnymi regulacjami dotyczącymi transportu kolejowego. UE jako organizacja jest również członkiem OTIF, co pozwala na harmonizację obu systemów prawnych. Dzięki temu przewoźnicy kolejowi działający na terenie UE mogą korzystać z ujednoliconych przepisów zarówno w ruchu wewnątrzunijnym, jak i w komunikacji z państwami trzecimi.

Przyszłość COTIF

W obliczu wyzwań współczesnego transportu (cyfryzacja, zmiany klimatyczne, rosnąca konkurencja), COTIF również ewoluuje. Trwają prace nad dalszą harmonizacją przepisów, wprowadzaniem dokumentacji elektronicznej oraz usprawnianiem procedur celnych. Działania te mają zwiększyć atrakcyjność międzynarodowego transportu kolejowego jako ekologicznej alternatywy dla transportu drogowego i lotniczego.

Transport kolejowy jest uznawany za bardziej ekologiczny niż transport drogowy czy lotniczy. Dzięki cyfryzacji i automatyzacji kolej może stać się jeszcze bardziej konkurencyjna, oferując szybsze i bardziej efektywne przewozy towarów. Inicjatywy takie jak Rail Freight Forward dążą do zwiększenia udziału kolei w transporcie towarowym do 30% do 2030 roku, co przyczyni się do osiągnięcia celów klimatycznych Unii Europejskiej.

Chcesz skorzystać z możliwości transportu kolejowego w handlu międzynarodowym?

Dzięki tym ułatwieniom kolej staje się realną alternatywą dla transportu drogowego, zwłaszcza na dłuższych trasach. Firmy logistyczne, które chcą w pełni wykorzystać potencjał międzynarodowych przewozów kolejowych, powinny współpracować z doświadczonymi operatorami i brokerami, którzy znają specyfikę rynku i procedury transgraniczne.

GlobKurier.pl jako doświadczony broker usług kurierskich i transportowych, pomaga firmom optymalizować procesy dostaw — także w ramach rozwiązań multimodalnych i cross-border. Niezależnie od tego, czy Twoja przesyłka jedzie koleją, drogą czy lotniczo, możesz liczyć na kompleksowe wsparcie, korzystne stawki i uproszczoną obsługę formalną.