ESG w Polsce — na czym polega i kogo dotyczy?

Zrównoważony rozwój biznesu staje się nie tylko modnym hasłem, ale również wymogiem prawnym dla coraz większej liczby przedsiębiorstw. W centrum tej transformacji znajduje się koncepcja ESG (Environmental, Social, Governance). Co to oznacza w praktyce – szczególnie dla branży transportowej. Jak przygotować się na nowe wymogi?

ESG definicja – jakie zasady powinny kierować odpowiedzialnym biznesem?

ESG co to jest? Jako koncepcja została po raz pierwszy formalnie opisana w raporcie ONZ „Who Cares Wins” z 2004 roku, gdzie podkreślono znaczenie czynników środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego w decyzjach inwestycyjnych. ESG to skrót od angielskich słów:

• Environmental (środowisko) – wpływ działalności firmy na środowisko naturalne
• Social (społeczeństwo) – relacje z pracownikami, klientami i społecznościami lokalnymi
• Governance (ład korporacyjny) – przejrzystość zarządzania, etyka biznesowa i zgodność z przepisami

Koncepcja ESG wykracza poza tradycyjne postrzeganie odpowiedzialności biznesu. Tworzy kompleksowe ramy oceny wpływu przedsiębiorstw na otoczenie oraz ich długoterminowej odporności na ryzyka środowiskowe i społeczne.

Kogo dotyczy raportowanie ESG w Polsce?

Od stycznia 2023 roku w całej Unii Europejskiej, w tym w Polsce, obowiązuje Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która znacząco rozszerza zakres firm zobowiązanych do raportowania ESG. 

Raport ESG dotyczy:

• Od 2024 roku — duże spółki giełdowe zatrudniające powyżej 500 pracowników
• Od 2025 roku — pozostałe duże przedsiębiorstwa (spełniające dwa z trzech kryteriów: suma bilansowa >20 mln EUR, przychody netto >40 mln EUR, średnio >250 pracowników)
• Od 2026 roku — notowane na giełdzie małe i średnie przedsiębiorstwa (z wyłączeniem mikroprzedsiębiorstw)

Według szacunków Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej nawet 3–4 tys. polskich firm będzie zobowiązanych do raportowania ESG w najbliższych latach.

Kluczowe obszary ESG w kontekście transportu

Transport odpowiada za około 25% całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE, a w Polsce to jeden z najszybciej rosnących sektorów pod względem emisji CO₂ Nic dziwnego, że firmy logistyczne i przewozowe są coraz częściej rozliczane z działań proekologicznych.

Środowisko (E):

• Emisja CO2 i innych gazów cieplarnianych
• Efektywność energetyczna floty
• Wykorzystanie pojazdów elektrycznych i alternatywnych paliw
• Optymalizacja tras i zmniejszanie śladu węglowego

Społeczeństwo (S):

• Bezpieczeństwo pracowników, szczególnie kierowców
• Warunki pracy kurierów i pracowników magazynów
• Dostępność usług dla osób z niepełnosprawnościami
• Wpływ na społeczności lokalne (hałas, zatłoczenie)

Ład korporacyjny (G):

• Przejrzystość łańcucha dostaw
• Etyka biznesowa i przeciwdziałanie korupcji
• Ochrona danych klientów
• Zgodność z przepisami transportowymi

Dlaczego raporty ESG stają się obowiązkowe?

Instytucje regulacyjne na całym świecie, a szczególnie w Unii Europejskiej, wdrażają przepisy wymagające raportowania ESG w odpowiedzi na globalne wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi i nierównościami społecznymi. Przykładem jest wspomniana wyżej unijna dyrektywa CSRD, która znacząco rozszerza obowiązki raportowania.

1. Presja inwestorów — według raportu EY z 2023 roku, 78% inwestorów w Europie uwzględnia wyniki ESG w decyzjach inwestycyjnych
2. Oczekiwania konsumentów — badania GfK Polonia z 2022 roku wskazują, że 64% polskich konsumentów preferuje firmy odpowiedzialne społecznie i środowiskowo
3. Dostęp do finansowania — banki i instytucje finansowe coraz częściej uzależniają warunki kredytowania od wyników ESG

Standaryzacja i obowiązkowość raportowania ESG umożliwia porównywanie wyników między firmami, co było trudne przy dobrowolnym i niespójnym raportowaniu. Obowiązkowe raportowanie ESG stanowi zatem element szerszej transformacji w kierunku bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego modelu gospodarczego.

Praktyczne wyzwania raportowania ESG dla polskich firm

Polskie przedsiębiorstwa stają przed szeregiem wyzwań związanych z wdrażaniem raportowania ESG:

• Brak doświadczenia — według badania Deloitte z 2023 roku, 67% polskich firm ma ograniczone doświadczenie w raportowaniu niefinansowym
• Dostęp do danych — zbieranie kompleksowych danych środowiskowych i społecznych wymaga nowych systemów i procesów
• Koszty wdrożenia — szacunkowe koszty przygotowania pierwszego raportu ESG dla średniej firmy wynoszą od 50 000 do 150 000 złotych
• Standaryzacja — konieczność dostosowania się do europejskich standardów raportowania ESRS (European Sustainability Reporting Standards)

Pojawiają się też wyzwania kulturowe objawiają się w postrzeganiu ESG jako wyłącznie obowiązku regulacyjnego, a nie strategicznej szansy. To skutkuje oporem przed pełną transparentnością i trudnościami w integracji celów zrównoważonego rozwoju z ogólną strategią firmy.

Korzyści z wdrożenia ESG

Mimo wyzwań implementacja zasad ESG przynosi wymierne korzyści. Co daje ESG?

• Przewaga konkurencyjna — według raportu PwC z 2023 roku, firmy z wysokimi wynikami ESG osiągają średnio o 12% wyższe wyceny
• Oszczędności operacyjne — efektywność energetyczna i optymalizacja procesów prowadzą do redukcji kosztów
• Lojalność klientów — badanie KPMG wykazało, że 73% polskich konsumentów jest skłonnych zapłacić więcej za produkty firm odpowiedzialnych społecznie
• Atrakcyjność dla talentów — według badania Randstad z 2023 roku, 68% młodych profesjonalistów w Polsce preferuje pracę w firmach z silnymi wartościami ESG

Polskie firmy eksportujące do Niemiec, Francji czy Skandynawii już teraz otrzymują pytania ESG od partnerów. Brak gotowości oznacza utratę zleceń. W niektórych branżach (np. automotive, fashion) ESG staje się kartą przetargową nawet przy negocjacjach cenowych.

Przykład wdrożenia ESG w sektorze transportowym

Coraz więcej firm – nie tylko z branży TSL – decyduje się też na współpracę z platformami brokerskimi, które umożliwiają inteligentne zarządzanie wysyłką i wybór optymalnych rozwiązań transportowych z szerokiej sieci przewoźników. Usługa dla firm w GlobKurier.pl pozwala m.in. na konsolidację przesyłek, automatyzację procesu nadawania i efektywniejsze planowanie transportu – co przekłada się nie tylko na oszczędności, ale też na redukcję emisji i wdrażanie polityki ESG w codziennej logistyce.

ESG staje się integralną częścią strategii biznesowych w Polsce, wykraczając poza dobrowolną odpowiedzialność społeczną. Nowe regulacje unijne sprawiają, że raportowanie ESG będzie obowiązkowe dla tysięcy polskich firm – co stanowi zarówno wyzwanie, jak i szansę na budowanie bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego modelu działalności.