Transport kombinowany – co to jest i na czym polega przewóz kombinowany?

Transport kombinowany jest popularną metodą transportu towarów na duże odległości. Zakłada wykorzystanie różnych środków transportu. Oznacza to, że poszczególne etapy podróży mogą być obsługiwane przez różnych operatorów logistycznych. Transport kombinowany jest wspierany przez różne instytucje, takie jak Unia Europejska, czy Światowa Organizacja Handlu. W 2022 roku w Europie przewieziono w ten sposób ponad 100 milionów ton towarów.

Transport kombinowany – definicja

Systemy transportu kombinowanego to systemy wykorzystujące więcej niż jeden środek transportu do przewozu towarów. Główna część przewozu odbywa się zazwyczaj koleją, a pozostała część może odbywać się innymi środkami transportu, takimi jak drogowy, morski lub lotniczy. Każdy etap podróży może być obsługiwany przez różnych przewoźników, ale ładunek jest umieszczony w jednym wspólnym nośniku (na przykład kontenerze) i przemieszczany od punktu początkowego do punktu docelowego z minimalną koniecznością manipulacji. Celem jest optymalizacja efektywności, kosztów i czasu przewozu, a także zminimalizowanie ryzyka uszkodzeń lub utraty ładunku.

Rodzaje transportu kombinowanego

Podział transportu kombinowanego ze względu na rodzaj użytych środków:

• transport morsko-drogowy,
• transport szynowo-drogowy,
• transport rzeczno-drogowy, 
• transport morsko-kolejowy.

Pierwsze próby transportu kombinowanego odbyły się już w XIX wieku. W 1839 roku w Wielkiej Brytanii uruchomiono linię kolejową, która łączyła port w Liverpoolu z kanałem Manchesterskim. Połączenia to umożliwiało przewóz towarów w kontenerach koleją i statkami. System ten sprawdził się i wiele państw zaadaptowało brytyjskie rozwiązania na swoich gruncie. W Polsce również znajduje się kilkadziesiąt terminali multimodalnych, zlokalizowanych w różnych częściach kraju. Najwięcej terminali znajduje się w środkowej i zachodniej części Polski, w pobliżu głównych tras kolejowych i szlaków wodnych. W Polsce, na przestrzeni roku 2021, działało łącznie 39 terminali intermodalnych: 4 terminale morskie i 35 terminali lądowych. 

Systemy transportu kombinowanego

Czym jest transport kombinowany? Transport kombinowany jest rodzajem transportu intermodalnego, ale nie każdy transport intermodalny jest transportem kombinowanym. Terminal intermodalny stanowi miejsce umożliwiające sprawną i bezpieczną wymianę jednostek ładunkowych między różnymi środkami transportu. Realizacje transportu kombinowanego umożliwiają platformy logistyczne łączące różne elementy łańcucha dostaw, umożliwiające integrację różnych operatorów transportowych, dostawców i odbiorców na skalę międzynarodową.

Transport kombinowany w Europie

Transport kombinowany w Europie zyskuje na znaczeniu z roku na rok, szczególnie w kontekście rosnącej świadomości ekologicznej i dążenia do zrównoważonego rozwoju. W pierwszym kwartale 2025 roku odnotowano wzrost przewozów o 1,76% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, co świadczy o stabilnym rozwoju tego sektora. Unia Europejska wspiera rozwój transportu kombinowanego (z naciskiem na wykorzystanie transportu kolejowego) poprzez inwestycje w infrastrukturę oraz inicjatywy legislacyjne, takie jak program TEN-T, mający na celu integrację różnych gałęzi transportu. Pozwala to przedsiębiorcą korzystać z bardziej efektywnych i ekologicznych rozwiązań logistycznych, łącząc transport drogowy z kolejowym czy wodnym, aby optymalizować koszty i redukować emisji CO₂.

Transport kombinowany w Polsce

W Polsce transport kombinowany rozwija się głównie w kontekście wymiany międzynarodowej, szczególnie na kierunkach zachodnich i wschodnich, obejmujących m.in. przewozy w ramach Nowego Jedwabnego Szlaku. Kluczowe terminale przeładunkowe zlokalizowane są w Małaszewiczach, Sławkowie, Poznaniu, Warszawie i Gdańsku. Umożliwiają one szybkie przeładunki między jedną gałęzią transportu a drugą, usprawniając dostawy zarówno z krajów UE, jak i z morskiego portu załadunku w Gdańsku. Choć Polska ma strategiczne położenie tranzytowe i dostęp do żeglugi śródlądowej, rozwój transportu kombinowanego nadal ogranicza niewystarczająca liczba nowoczesnych terminali oraz potrzeba modernizacji infrastruktury. Mimo to rośnie zainteresowanie tym modelem wśród firm realizujących transport pojazdów ciężarowych oraz operatorów stawiających na efektywne i elastyczne połączenia drogowo-kolejowe.

Infrastruktura transportu kombinowanego, co jest potrzebne?

Skuteczna organizacja transportu kombinowanego wymaga infrastruktury umożliwiającej łączenie różnych metod przewozu towarów w jednym łańcuchu logistycznym. Kluczowe są terminale intermodalne wyposażone w urządzenia do przeładunku kontenerów i naczep, pozwalające sprawnie przemieszczać ładunki między koleją a transportem drogowym, który najczęściej obsługuje odcinek przewozu początkowego i końcowego. Dla zapewnienia ciągłości procesu niezbędne są połączenia terminali z liniami kolejowymi o wysokiej nośności, dostęp do dróg szybkiego ruchu oraz – tam gdzie to możliwe – infrastruktura żeglugi śródlądowej. Taki układ ogranicza wpływ konieczności przeładunku i zwiększa elastyczność w doborze formy przewozu ładunków.

Kto wykorzystuje transport kombinowany? 

Transport kombinowany jest powszechnie wykorzystywany przez różne podmioty i branże w celu zoptymalizowania efektywności logistycznej, ograniczenia kosztów oraz zwiększenia elastyczności dostaw. Oto kilka grup, które często korzystają z transportu kombinowanego:

• przedsiębiorstwa logistyczne spedycyjne — firmy specjalizujące się w obszarze logistyki i spedycji często korzystają z transportu kombinowanego, aby efektywnie dostarczać towary swoim klientom, wykorzystując różne środki transportu,
• przemysł produkcyjny — firmy produkcyjne, zwłaszcza te, które korzystają z globalnych łańcuchów dostaw, mogą wykorzystywać transport kombinowany do przemieszczania surowców, półproduktów i gotowych produktów,
• przedsiębiorstwa handlowe — firmy zajmujące się handlem detalicznym i hurtowym, które mają skomplikowane łańcuchy dostaw, mogą korzystać z transportu kombinowanego, aby skrócić czasy dostaw i zminimalizować koszty transportu,
• przewoźnicy i operatorzy logistyczni — przewoźnicy zajmujący się różnymi środkami transportu oraz operatorzy logistyczni, którzy świadczą kompleksowe usługi transportowe, często integrują różne formy transportu w ramach transportu kombinowanego,
• przedsiębiorstwa handlowe i dystrybucyjne — firmy zajmujące się dystrybucją towarów do różnych lokalizacji mogą korzystać z transportu kombinowanego w celu zoptymalizowania procesów dostaw i zredukowania kosztów,
• firmy Logistyczne e-commerce – w przypadku branży e-commerce, gdzie szybkie dostawy są kluczowe, transport kombinowany może pomóc w skróceniu czasu dostawy i utrzymaniu efektywnej logistyki,
• przedsiębiorstwa międzynarodowe — firmy prowadzące międzynarodową działalność handlową i logistyczną często korzystają z różnych środków transportu i terminali kontenerowych w ramach transportu kombinowanego.

Cechy transportu kombinowanego

Wykorzystanie transportu kombinowanego w operacjach przedsiębiorstwa może przynieść liczne korzyści, wśród których można wymienić:

• optymalizację kosztów — transport kombinowany umożliwia wybór najbardziej kosztowo efektywnego środka przewozu dla konkretnego fragmentu trasy,
• skrócenie czasu transportu — możliwość korzystania z najszybszych środków transportu na poszczególnych etapach trasy,
• elastyczność w planowaniu trasy transportu — możliwość dostosowania trasy przewozu do bieżącej sytuacji na rynku transportowym,
• zapewnienie bezpieczeństwa ładunku — przewozy kombinowane zmniejszają ryzyko uszkodzenia towaru, ponieważ wybór środka transportu jest dostosowany do specyfiki ładunku,
• troskę o środowisko naturalne — transport kombinowany przyczynia się do redukcji emisji CO2, wykorzystując ekologiczne środki transportu na długich odcinkach trasy, co jest zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska,
• otwarcie przedsiębiorstwa na nowe rynki — wykorzystanie potencjału transportu kombinowanego może poszerzyć zakres działalności firmy, obejmując nowe, dotąd nieeksplorowane rynki.

Transport kombinowany wady i zalety

Wady transportu kombinowanego – pewnym minusem jest konieczność wykorzystania specjalistycznych urządzeń. Transport kombinowany wymaga wykorzystania specjalistycznych urządzeń, takich jak kontenery, naczepy, czy wagony multimodalne. Urządzenia te są zazwyczaj droższe niż standardowe urządzenia transportowe, co może zwiększyć koszty transportu. Wyzwaniem może okazać się także złożona dokumentacja przewozowa, która jest wymagana według ustawy o transporcie drogowym. Transport kombinowany wymaga sporządzenia złożonej dokumentacji przewozowej, która musi być zgodna z przepisami obowiązującymi w poszczególnych krajach. Sporządzenie takiej dokumentacji może być czasochłonne i kosztowne. Jako minus mogą być również odbierane ograniczenia w transporcie niektórych przesyłek. Nie wszystkie przesyłki nadają się do transportu kombinowanego. Przesyłki niebezpieczne, łatwo psujące się, czy o dużych gabarytach mogą wymagać specjalnego traktowania, które może uniemożliwić ich transport kombinowany.

Zalety transportu kombinowanego – widoczne są przede wszystkim w możliwości elastycznego planowania tras oraz łączenia różnych środków transportu w zależności od rodzaju towaru i kierunku dostawy. Taki model pozwala lepiej dopasować metodę przewozu do aktualnych warunków – na przykład wykorzystać kolej na dłuższych odcinkach i drogę na ostatnim etapie. Pozwala to mocno skrócić czas przewozu i dokładniej określić szacowany czas dostawy.

Wyzwania dla branży 

Rok 2023 przyniósł liczne wyzwania dla branży transportowej. Niestety, pogorszenie punktualności pociągów w Europie oraz wysokie ceny energii elektrycznej dla przewoźników kolejowych negatywnie wpłynęły na wyniki transportu intermodalnego. Zgodnie z prognozami Unii Internacjonalnych Przewoźników Kombinowanych (UIRR), przyszłość branży intermodalnej roku rysuje się jako okres trudności. Obecny UIRR Sentiment Index, będący odzwierciedleniem oczekiwań, prezentuje negatywny trend po raz pierwszy od czasu wybuchu pandemii COVID-19. Wady transportu kombinowanego mogą być ograniczone poprzez odpowiednią organizację transportu i stosowanie odpowiednich środków ostrożności. Jednak, aby transport kombinowany był rzeczywiście skuteczny, konieczne jest stworzenie odpowiednich warunków infrastrukturalnych i prawnych.

Transport kombinowany – podsumowanie

Czym jest i co zalicza się do transportu kombinowanego? To przewóz towarów z użyciem dwóch lub więcej środków transportu np. transportu morskiego i transportu kolejowego – często też określany jako spedycja kombinowana.

Który środek transportu jest najczęściej wykorzystywany? W transporcie kombinowany główną rolę odgrywa przewóz drogowy i kolejowy.

Jak wygląda transport kombinowany w Polsce? Ten rodzaj transportu odgrywa coraz większa rolę w naszym kraju, a kluczowe terminale zlokalizowane są w Małaszewiczach, Sławkowie, Poznaniu, Warszawie i Gdańsku.

Szukasz odpowiedniego partnera logistycznego? Sprawdź ofertę GlobKurier.pl i wyceń swoje przesyłki