Kolejowy list przewozowy SMGS – definicja i wykorzystanie w komunikacji kolejowej

Międzynarodowy transport kolejowy to skomplikowany proces, który wiąże się z wieloma aspektami prawnymi, logistycznymi i operacyjnymi. Wśród licznych narzędzi, do obsługi i zarządzania transportem kolejowym, istotną rolę odgrywa Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy, znany jako SMGS. Czym dokładnie jest i jakie pełni funkcje? Zapraszamy do naszej analizy tego tematu.

Międzynarodowy list przewozowy SMGS – definicja 

SMGS co to i kiedy jest wymagany dokument międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej? Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy, znany jako SMGS (acronim pochodzi od rosyjskiego „Соглашение о международном железнодорожном грузоперевозке”, co oznacza „Umowa o międzynarodowym przewozie kolejowym towarów”). Jest to jedno z najważniejszych narzędzi regulacyjnych w kontekście międzynarodowego transportu kolejowego, szczególnie w odniesieniu do krajów byłego Związku Radzieckiego oraz Dalekiego Wschodu. To zestaw przepisów, które regulują warunki, na jakich towary mogą być przewożone międzynarodowo przez kolej. Opracowany przez Organizację Współpracy Kolei (OSŻD), dokument ma na celu ułatwienie i standaryzację międzynarodowego transportu kolejowego.

W Europie Zachodniej w transporcie kolejowym używany jest inny dokument o nazwie kolejowy list przewozowy CIM („Convention Internationale concernant le transport des marchandises par chemin de fer”) . Chociaż oba te systemy są zbliżone, to jednak różnią się w niektórych szczegółach, takich jak dodatkowe oznaczenia dla towarów niebezpiecznych w przypadku SMGS.

O tym czym jest dokument CIM, kiedy jest potrzebny i jak go przygotować, przeczytasz na: https://www.globkurier.pl/przewoznictwo-miedzynarodowe/kolejowy-list-przewozowy-cim-najwazniejsze-informacje

Transport kolejowy – bezpieczna alternatywa? 

Transport kolejowy to obecnie jedna z najszybciej rozwijających się dziedzin logistyki, stanowiąc atrakcyjną opcję zarówno wobec kosztownego transportu lotniczego, jak i powolnego, ale tańszego frachtu morskiego. W roku 2022 przewoźnicy towarowi zrealizowali transport aż 88,5 miliona ton ładunków, generując przy tym pracę przewozową na imponującym poziomie 27,4 miliarda tonokilometrów (źródło: dane.utv.gov.pl).

W kontekście obecnych sankcji nałożonych na przewoźników drogowych między UE, Rosją i Białorusią, rośnie również zainteresowanie tą formą przewozu. Zanim jednak zdecydujemy się na korzystanie z transportu kolejowego, kluczowe jest zrozumienie różnych konwencji i zasad rządzących tym sektorem. Na przykład, nie wszystkie towary można przewozić za pomocą Międzynarodowych Kolejowych Listów Przewozowych CIM i SMGS, a istnieją też szczegółowe wytyczne dotyczące rozmiarów, wagi i innych charakterystyk towarów, które mogą ograniczyć możliwość ich transportu. Odpowiednie zrozumienie i zastosowanie tych regulacji może znacznie uprościć proces logistyczny i zwiększyć efektywność przewozów.

Jakie informacje zawiera list przewozowy SMGS?

Kolejowy list przewozowy SMGS to dokument o szerokim zasięgu geograficznym, obowiązujący głównie w krajach byłego Związku Radzieckiego, Dalekiego Wschodu i niektórych krajach Europy Wschodniej. Od Azerbejdżanu przez Polskę, po Rosję i Wietnam. SMGS stanowi klucz do efektywnego i zgodnego z prawem przewozu towarów. List przewozowy SMGS wzór jak wygląda? Każdy Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy SMGS składa się z kilku podstawowych elementów:

• Oryginał dla odbiorcy przesyłki — to podstawa dla odbioru towarów.
• Ceduła dla stacji przeznaczenia — ułatwia proces rozładunku i zarządzania na stacji docelowej.
• Wtórnik dla nadawcy — służy jako potwierdzenie nadania przesyłki.
• Poświadczenie odbioru — potwierdza, że towar został odebrany przez uprawnioną osobę.
• Zawiadomienie o przybyciu przesyłki — informuje o przybyciu towarów na stację docelową.
• Dodatkowa ceduła dla celów statystycznych — ułatwia gromadzenie danych i analizę przewozów.

SMGS list przewozowy – wzór

Poniżej przykładowy wzór listu przewozowego SMGS. Dokument ten składa się z kilkunastu pól, które zawierają kluczowe informacje niezbędne do realizacji przewozu kolejowego do krajów wschodnich.

Z praktycznego punktu widzenia, wzór listu przewozowego SMGS to nie tylko formalność, ale realne narzędzie wspierające sprawną organizację transportu. W przypadku transportu kolejowego, szczególnie w zakresie przewozu towarów na trasach międzynarodowych, koniecznością jest posiadanie poprawnie wypełnionego dokumentu przewozowego. SMGS odgrywa kluczową rolę w infrastrukturze międzynarodowej komunikacji kolejowej – umożliwia poświadczenie wysłania przeznaczonego ładunku, określa warunki przewozu, a także stanowi podstawę do odpraw celnych i rozliczeń.

Kolejowy list przewozowy SMGS

Jednym z ciekawych aspektów SMGS jest to, że każda stacja docelowa jest dokładnie określona w dokumencie, co ułatwia koordynację i planowanie logistyczne. Obecnie umowy przewozu można zawierać w formie elektronicznej, co ułatwia zarządzanie dokumentacją i przyspiesza cały proces logistyczny. List przewozowy SMGS jest dokumentem imiennym, nieprzenośnym i niezbywalnym. To oznacza, że odbiór towaru jest możliwy tylko przez osobę, na którą wystawiono dokument, chyba że ta osoba udzieli upoważnienia innej osobie. 

Międzynarodowy kolejowy list przewozowy SMGS – ograniczenia 

SMGS ma swoje specyficzne ograniczenia co do rodzaju i charakterystyki towarów, które mogą być przewożone. Obejmuje to zarówno towary niebezpieczne, jak i te o niewłaściwej masie czy objętości. Oprócz tego SMGS posiada też pewne ograniczenia dotyczące rodzaju i wagi towarów, które można przewozić.

Jeśli chodzi o ograniczenia w ramach SMGS, zwykle dotyczą one:

• Towarów niebezpiecznych — obejmuje to materiały wybuchowe, chemiczne i radioaktywne, które muszą być przewożone zgodnie z bardzo ścisłymi przepisami.
  
• Zabronionych towarów — w zależności od krajów, przez które odbywa się przewóz, mogą istnieć specyficzne zakazy dotyczące pewnych towarów.
  
• Ograniczeń wagowych i objętościowych — w SMGS istnieją ograniczenia dotyczące przesyłek drobnych o masie jednostkowej mniejszej niż 10 kg czy towarów o masie jednostkowej przewyższającej 1,5 tony w określonych warunkach.
  
• Ograniczeń administracyjnych — dokumenty muszą być wypełnione zgodnie z precyzyjnymi instrukcjami, a wszelkie nieścisłości mogą spowodować opóźnienia lub kwestionowanie legalności przewozu.

Te ograniczenia są ważne do uwzględnienia dla każdego, kto zamierza skorzystać z systemu SMGS dla międzynarodowego transportu kolejowego. Mają one na celu zapewnienie bezpieczeństwa, efektywności i zgodności z międzynarodowymi i krajowymi przepisami prawa.

Kolejowy list przewozowy SMGS – podsumowanie

• Czy posiadanie listu przewozowego SMGS jest obowiązkowe? Tak, w przypadku przewozów kolejowych na terenie przynajmniej jednego kraju objętego SMGS, koniecznością jest posiadanie listu przewozowego. To dokument wymagany zgodnie z umową o międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej.
• Jakie informacje zawiera list przewozowy SMGS? SMGS stosuje się w celu ułatwienia transportu ładunku w ramach infrastruktury międzynarodowej komunikacji kolejowej. Standaryzuje formalności i przyspiesza przewóz między państwami.
• Czym różni się SMGS od CIM? SMGS obowiązuje na Wschodzie (np. Rosja, Kazachstan), a CIM w Europie Zachodniej. Różnią się m.in. językiem formularzy i dodatkowymi przepisami np. dot. zasad użytkowania wagonów i oznaczeń ładunków niebezpiecznych.
• Czy SMGS można wystawić elektronicznie? Tak, coraz częściej stosuje się wersje elektroniczne, co pozwala szybciej zarządzać dokumentacją i odprawą – szczególnie w transporcie międzynarodowym.
• Jakie są ograniczenia w stosowaniu SMGS? W zakresie przewozu towarów SMGS podlega ograniczeniom związanym z masą, objętością, rodzajem towarów (np. niebezpieczne materiały), a także wymogami administracyjnymi.