Czym jest tranzyt?

Tranzyt jest procedurą w handlu międzynarodowym. Funkcjonuje w ramach międzypaństwowych umów i konwencji, ma na celu wprowadzenie swobody w wymianie handlowej i jest korzystny dla rozwoju państw. Tranzyt pozwala na przewóz towarów przez terytoria innych krajów bez ponoszenia dodatkowych opłat. Przedsiębiorca nie płaci opłat celnych w każdym kraju, przez które przejeżdża, jedynie w kraju rozładunku. O tranzycie mówimy w sytuacji gdy towar transportowany jest przez terytorium państwa, ale nie ma w nim ani rozładunku, ani przeładunku.

Tranzyt celny

Tranzyt to procedura celna, w ramach której towary są przewożone pod kontrolą celną między co najmniej dwoma różnymi obszarami celnymi. Jest to również przemieszczanie towarów pomiędzy dwoma punktami obszaru celnego przez inny obszar celny. Ta procedura pozwala na czasowe zawieszenie podatków, ceł i środków polityki handlowej nałożonych przy imporcie.

Przeczytaj → Co to jest cło i kiedy się je płaci?

Tranzyt wspólny/unijny

Tranzyt wspólny jest procedurą celną w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG). Pozwala na przemieszczanie się z jednego punktu do drugiego (co najmniej trzech krajów) w ramach EWG bez konieczności naliczania należności celnych przywozowych. Funkcjonuje np. gdy towary są wysyłane z Niemiec na Słowację przez Czechy. W tym przykładzie krajem tranzytowym są Czechy. Procedura tranzytu unijnego dotyczy towarów przewożonych z jednego miejsca w UE do drugiego. Obecne kraje wspólnego tranzytu to także Szwajcaria, Norwegia, Islandia i Lichtenstein (kraje EFTA), Turcja, Macedonia i Serbia. Każde państwo członkowskie i kraj wspólnego tranzytu ma wyznaczone urzędy celne. Opłaty przywozowe na towary transportowane w ramach konwencji o wspólnym tranzycie są zawieszane i pobierane w urzędzie celnym przeznaczenia w państwie członkowskim, a nie na granicy zewnętrznej. Oznacza to, że nie powstają wielokrotne opłaty celne. Innymi słowy: tranzyt wspólny przewiduje zawieszenie opłat celnych i akcyzowych, VAT i innych opłat nakładanych na towary podczas ich przemieszczania z urzędu celnego wyjścia do urzędu celnego przeznaczenia.

Tranzyt bezpośredni i pośredni

Tranzyt bezpośredni ma miejsce wtedy gdy towar przewożony jest z punktu A do punktu B przez teren innego kraju bez postoju i magazynowania, czy zmienienia pojazdu transportowego. W prawie handlowym wyróżniamy także transport tranzytowy pośredni, gdy w czasie transportu przez pewien czas towar jest składowany na obszarze państwa tranzytowego. Kolejnym rozróżnieniem funkcjonującym w przestrzeni transportu, spedycji i logistyki jest tranzyt wewnętrzny i zewnętrzny. O tranzycie wewnętrznym mówimy wtedy gdy transport towarów odbywa się wewnątrz Unii Europejskiej, a o zewnętrznym gdy towar wykracza poza granice wspólnoty. Tranzyt zewnętrzny dotyczy transportu towarów nieunijnych, a tranzyt wewnętrzny wyłącznie towarów unijnych. O towarach unijnych mówimy gdy:  są w całości uzyskane lub wyprodukowane w UE, są importowane jako towary nieunijne do UE po opłaceniu ceł przywozowych i podatków krajowych, są uzyskiwane lub produkowane z tych wyżej wymienionych towarów.

Procedury tranzytowe to jedna z rzeczy, które przyczyniają się do zwiększenia możliwości handlu międzynarodowego. Po II wojnie światowej międzynarodowe podmioty liczyły na uproszczenie procesu transportu towarów, zwłaszcza w Europie, ale nie tylko. W efekcie powstała procedura tranzytowa TIR i inne.

Procedura TIR

Procedura TIR (Transport Internationaux Routiers) dotyczy wyłącznie transportu drogowego, gdy towary są przemieszczane między co najmniej dwoma obszarami celnymi poza Unią Europejską. Wykorzystuje międzynarodowy system gwarancyjny oparty na sieci krajowych stowarzyszeń poręczających. Procedura zakłada możliwość zmiany środka transportu; jednak ładunek musi dotrzeć do miejsca przeznaczenia transportem drogowym. Podstawowym prawodawstwem procedury TIR jest Konwencja celna dotycząca międzynarodowego przewozu towarów na podstawie karnetów TIR (Konwencja TIR z 1975 r.) sporządzona w Genewie dnia 14 listopada 1975 r. Co ważne, w lutym 2020 r. kraje przyjęły przepisy stanowiące podstawę prawną dla funkcjonowania bez dokumentów papierowych Konwencji Narodów Zjednoczonych TIR (tzw. eTIR) – jedynego globalnego systemu tranzytu celnego, ułatwiającego handel oraz płynny i bezpieczny przepływ towarów przez granice.

ATA – Odprawa czasowa

Karnet ATA jest karnetem do odprawy czasowej towarów i eliminuje skomplikowaną procedurę celną. Jest to dokument celny używany do czasowego wywozu, tranzytu oraz odprawy czasowej towarów do określonych celów. Towary mogą być używane do wystaw, ekspozycji, targów i próbek handlowych. Organy celne akceptują karnety ATA zgodnie z zakresem zastosowania, który ratyfikowały. Towary nie mogą przechodzić żadnych zmian, gdy znajdują się w kraju czasowego przywozu. Karnety ATA nie obejmują artykułów łatwo psujących się lub konsumpcyjnych, towarów przeznaczonych do przetworzenia lub naprawy ani niektórych środków transportu. Karnet ATA to międzynarodowy dokument celny, który pozwala na bezcłowy i wolny od podatku czasowy import towarów na okres do jednego roku.

Konwencja CMR

W procedurach tranzytowych bardzo pomocna jest także konwencja CMR. Konwencja CMR jest umową międzynarodową dotyczącą przewozu drogowego towarów. Konwencja w swoim założeniu ujednolica dokumentację przewozową. Dotyczy komercyjnego przewozu towarów w stosunkach międzynarodowych. Zasady obowiązują pod warunkiem, że co najmniej jeden kraj (kraj wysyłki lub przeznaczenia) przystąpił do Konwencji CMR. Należy zaznaczyć, że dotyczy to wyłącznie przewozów wykonywanych na podstawie umowy przewozu samochodami, pojazdami przegubowymi, naczepami i przyczepami. Konwencja została podpisana w 1956 roku w Genewie, w naszym kraju ratyfikowana w 1962 roku. Konwencja obowiązuje z mocy prawa, dotyczy przewozów komercyjnych, co ważne, przewoźnik nie może zmienić jej postanowień umową. Ma ona zastosowanie do całego przewozu towarów. Tak więc każdy przewoźnik, który bierze udział w międzynarodowym transporcie towarów pojazdami drogowymi, będzie podlegać konwencji. Ustalenia obejmują towary wjeżdżające do Polski, jak i wyjeżdżające z kraju.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Przeczytaj materiały eksperckie ↴

Odprawa celna – usługi GlobKurier.plSpecjalne procedury celne w transporcie międzynarodowym

Globkurier.pl

Lubimy dzielić się wiedzą, a mamy jej dość sporo, ponieważ zapewniamy kompleksową obsługę rynku KEP i TSL. Realizujemy wysyłki do 192 krajów na świecie. Współpracujemy z ponad 50 firmami kurierskimi i transportowymi. Dysponujemy własną siecią ponad 1000 punktów paczkowych Click&Collect w Polsce GlobBox.net.

Wykorzystaj kod rabatowy i zaoszczędź na przesyłce​

Wpisując ten kod rabatowy otrzymasz 7% zniżki na przesyłki krajowe i międzynarodowe. Kod przeznaczony dla indywidualnych użytkowników naszej platformy. Dziel się wiedzą, rozwijaj i wysyłaj taniej z GlobKurier.pl